یک از جذاب ترین پروژه هایی که همیشه قصد ساخت آن را داشته ام، ساخت فرستنده FM ساده است. برخی از کاربرد های این نوع فرستنده همیشه مرا شگفت زده کرده است. مخصوصا وقتی جوان تر بودم و مانند دیگران وقتی زیادی را صرف خیالات در مورد جذابیت داشتن ابزار های داخل فیلم های جاسوسی می کردم. با توجه به این موضوع، به تازگی وقتی داشتم یکی از پروژه های مربوط به اتوماسیون و امنیت خانگی ام که با استفاده از پردازنده رزبری پای و کتابخانه حرکت بود، را مرور می کردم، احساس کردم خوب می شود اگر بتوان به این پروژه صدا را هم اضافه کرد و به صورت زنده آن را شنید، اینگونه علاوه بر بازخورد ویدیویی که توسط رزبری پای تامین می شود، می توانم صدا را نیز از محیطی که تحت مراقبت است داشته باشم. با توجه به این موضوع در زمان ایده پردازی برای پیاده سازی این سیستم نظارتی تحت رزبری پای، این ایده در رابطه با فرستنده را به خاطر آوردم، و با اینکه این امکان را به من نمی دهد تا از راه دور ( بیش از 10 کیلومتر ) بتوانم صدای نقاط مختلف خانه را داشته باشم، حداقل این امکان را به من می دهد تا در دور و بر خانه بتوانم صدای داخل را داشته باشم، و بعد از ساختنش هم برخی از اهدافی که من جوان تر داشت را به دست خواهم آورد. بنابراین در نهایت توان لازم برای ساختش را چند روز پیش پیدا کرده و در آموزش امروز نحوه ساخت فرستنده FM شخصی خودتان را به شما آموزش خواهیم داد. و باور کنید که به نحو احسن کار می کند!
در اینجای کار لازم به ذکر است که این پروژه فقط برای اهداف آزمایشی و آموزشی انجام پذیرفته، چراکه قوانین برخی از کشور ها پخش تصویر و صدای بدون مجوز را ممنوع می دانند. بنابراین مهم است که برد فرستنده اف ام خود را پایین نگه داشته و حتما می بایست در چارچوب قوانین کشور خودتان این فعالیت را انجام بدهید و مزاحمتی برای عموم مردم ایجاد نکنید. و من هیچ مسئولیتی در قبال اتفاقات ناگوار قبول نمیکنم.
نحوه عملکرد یک فرستنده اف ام
یک فرستنده اف ام دستگاهی است که از قوانین ماژولاسیون فرکانس برای پخش صدایی که در ورودی به آن داده شده استفاده می کند. طراحی فرستنده های اف ام متداول معمولا پیرو بلوگ دیاگرام زیر است:
توان سیگنال ورودی داده شده به یک فرستنده صدا معمولا پایین است و به همین دلیل عمدتا یک تقویت کننده ساخته می شود تا سطح توان سیگنال را افزایش دهد. با توجه به فرکانس مطلوب برای ارسال داده ( که معمولا در محدوده فرکانسی موج اف ام یعنی 88 مگا هرتز تا 108 مگا هرتز است )، فرکانس حامل با استفاده از یک مدار نوسان ساز ساخته شده و با سیگنال صدا ترکیب می شود و در نهایت این روند به ما سیگنال ماژوله شده را می دهد. بعد از آن سیگنال ماژوله شده از یک تقویت کننده توان در مرحله ارسال، برای ایجاد یک امپدانس پایین که با آنتن همخوانی دارد، رد می شود.
قطعات مورد نیاز برای ساخت فرستنده FM ساده :
قطعات زیر برای ساخت این پروژه فرستنده FM مورد نیاز هستند:
ترانزیستور NPN نوع 2n2222 (دو عدد)
میکروفون کندانسور و یا هر نوع قطعه دریافت کننده صدا به عنوان ورودی
خازن سرامیکی 100 نانو فاراد
خازن سرامیکی 10 نانو فاراد
خازن سرامیکی 4 پیکو فاراد
مقاومت 100 اهمی
مقاومت 10 کیلو اهمی (سه عدد)
مقاومت 1 کیلو اهمی
مقاومت 100 کیلو اهمی
مقاومت 1 مگا اهمی
خازن متغیر 20 پیکو فارادی
سیم مسی 18 تا 22 گیج
باتری 9 ولت
جا باتری 9 ولتی
اکثر این قطعات را می تواند از دستگاه های قدیمی خارج کرد.
دیاگرام مداری فرستنده FM و نحوه عملکرد آن:
قطعات را همانطور که در مدار زیر فرستنده FM ساده زیر مشاهده می کنید بهم متصل کنید.
در تصویر زیر می بینید که این فرستنده FM بر روی برد بورد چقدر ساده به نظر می رسد.
خروجی صدای دریافتی از میکروفون معمولا کوچک می باشد، به همین منظور ترانزیستور اول عمل تقویت کنندگی را تا اندازه قابل قبولی برای ارسال بر روی سیگنال ما انجام می دهد. بعد از تقویت کردن سیگنال همانطور که بالاتر بیان کردیم ، مرحله بعدی در فرستنده اف ام ماژولاسیون است. در این مرحله سیگنال صدای تقویت شده با فرکانس حاملی که سیگنال قرار است با آن ارسال شود ترکیب می شود. این فرکانس حامل با استفاده از خازن 20 پیکو فارادی متصل شده به القاگر می تواند تغییر کند، و باند فرکانسی معمول در این نوع خاص از طراحی بین 88 مگا هرتز تا 108 مگا هرتز متغیر است و از آنجایی که امکان مشاهده و تشخیص فرکانس دقیق خروجی را به دلیل نبود دستگاهی برای دریافت این داده ها نداریم، لازم است برای تشخیص فرکانس فعالیت فرستنده خود، گیرنده FM خود را به گونه ای تنظیم کنید که در محدوده فرکانس اشاره شده که فرستنده در آن محدوده در حال ارسال است، باشد. بعد از ماژولاسیون سیگنال با فرکانس حامل، سیگنال توسط آنتن ارسال خواهد شد.
القاگر دارای هسته هوا با پیچش 8 تا 10 دور سیم 18 تا 22 گیج دور با شعاع یک چهارم اینچی ساخته شده که می توانید برای این کار از یک مداد استفاده کنید. برای آشنایی با کاربرد انواع قطعات الکترونیکی میتوانید در دوره های آموزش رباتیک صنایع آموزشی چالیک شرکت کنید.
مقادیر قطعات استفاده شده در این آموزش نیازی به دقت نداشته و می توانید برای اهداف آموزشی مقادیر مقاومت ها و خازن ها را برای بهبود عملکرد فرستنده دستکاری کنید.
جدای از کاربرد های اشاره شده در بالا، فرستنده FM ای با طراحی بالا در کاربرد هایی مانند ساخت مانیتور کودک، سیستم اعلان بلندگویی برای یک مدرسه و … استفاده کنید. لطفا از قوانین محدوده خود قبل از ساختن یکی از این فرستنده ها مطمئن شوید.
و این کل این آموزش بود، یک رویای کودکی دیگر به واقعیت پیوست.